Współczesne organizacje coraz częściej odchodzą od tradycyjnych hierarchicznych struktur zarządzania na rzecz bardziej elastycznych i dynamicznych rozwiązań. Jednym z takich systemów jest holakracja, innowacyjny model zarządzania organizacją opracowany przez HolacracyOne. W tym systemie decyzje podejmowane są w sposób rozproszony, a struktura organizacyjna opiera się na samoorganizujących się zespołach, co odróżnia ją od tradycyjnych modeli hierarchicznych. Holakracja zdobywa popularność w różnych częściach świata, zarówno w sektorze komercyjnym, jak i niekomercyjnym.
Holakracja to system zarządzania, który odrzuca tradycyjne hierarchiczne podejście, gdzie władza i odpowiedzialność skoncentrowane są w rękach liderów lub menedżerów. Zamiast tego, uprawnienia są rozproszone pomiędzy pracowników poprzez system tzw. kręgów, które funkcjonują jako autonomiczne, samoorganizujące się jednostki. Każdy zespół ma swoją misję, określone zadania i odpowiedzialność za wyniki, co prowadzi do większej elastyczności i efektywności.
Jednym z kluczowych elementów holakracji są role. W odróżnieniu od tradycyjnych opisów stanowisk, w holakracji rola to nie tożsamość pracownika, lecz zestaw zadań i obowiązków, które dany pracownik wykonuje. Każdy pracownik może pełnić kilka ról jednocześnie, co umożliwia elastyczniejsze dostosowanie się do potrzeb organizacji. Te role są „energetyzowane” przez pracowników, co oznacza, że osoby te pobudzają swoje role, by realizować cele organizacji, odkrywać nowe możliwości i efektywnie wykorzystywać dostępne zasoby.
Holakracja operuje na podstawie groniastej struktury, w której role są grupowane w tzw. kręgi. Kręgi te są autonomiczne i mają pełną kontrolę nad swoimi procesami zarządzania, co pozwala na elastyczne dostosowywanie się do zmieniających się warunków i celów. Każdy krąg prowadzi własne spotkania zarządcze, tworzy role oraz mierzy postępy swoich działań. Ważnym elementem struktury są role łączników, które umożliwiają współpracę i komunikację między kręgami, wspierając realizację globalnej strategii organizacji.
Jednym z kluczowych elementów holakracji są procesy zarządcze, które pozwalają kręgom na definiowanie swoich ról, polityk i podejmowanie decyzji. Decyzje te nie są podejmowane na zasadzie konsensusu, lecz według jasno określonego procesu zintegrowanego podejmowania decyzji, w którym uwzględnia się wszystkie istotne punkty widzenia. Dzięki temu procesowi organizacja może szybko reagować na pojawiające się potrzeby i zmiany, jednocześnie dbając o transparentność i zaangażowanie wszystkich członków zespołu.
Oprócz zarządzania, holakracja kładzie duży nacisk na procesy operacyjne, które organizują zespoły wokół ich codziennych zadań. Każdy członek kręgu ma jasno określone obowiązki, które muszą zostać wykonane, aby zespół mógł działać efektywnie i wydajnie. Dzięki jasno zdefiniowanym procesom operacyjnym możliwe jest sprawne zarządzanie zadaniami i zasobami, co pozwala zespołom skupić się na realizacji kluczowych celów organizacji.
W kontekście współczesnych zmian technologicznych i społecznych coraz więcej organizacji decyduje się na odejście od klasycznej struktury hierarchicznej na rzecz struktury sieciowej. Struktura sieciowa pozwala organizacjom na większą elastyczność, zdolność do szybkiego przetwarzania informacji oraz łatwiejsze budowanie relacji wewnątrz i na zewnątrz organizacji.
W strukturze sieciowej managerowie muszą wykazywać się wysokimi umiejętnościami w zakresie syntezy rozproszonych informacji oraz zdolnością do budowania nieformalnych relacji w organizacji. Kluczowe jest także umiejętne zarządzanie przepływem informacji oraz tworzenie i nadzorowanie granic działania zespołów. Tego typu umiejętności są niezbędne, aby organizacja mogła sprawnie funkcjonować w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu.
Budowanie sieci relacji, zarówno wewnątrz, jak i pomiędzy organizacjami, przynosi liczne korzyści. Tego rodzaju sieć może być przedstawiona jako piramida lub trapez, gdzie poszczególne jednostki organizacyjne realizują swoje zadania w ramach ogólnej misji przedsiębiorstwa. Struktury te integrują organizację, umożliwiając jej lepsze dostosowanie się do zmian w otoczeniu oraz budowanie konkurencyjności na rynku.
Holakracja i struktura sieciowa to dwa podejścia do zarządzania, które zyskują na znaczeniu w erze cyfrowej i dynamicznie zmieniającego się rynku. Holakracja, z jej rozproszonym systemem podejmowania decyzji i samoorganizującymi się zespołami, pozwala organizacjom na większą elastyczność i autonomię. Z kolei struktura sieciowa umożliwia efektywne zarządzanie informacjami i budowanie relacji, co jest kluczowe w nowoczesnych organizacjach. W obu przypadkach kluczem do sukcesu jest umiejętność dostosowania się do zmieniających się warunków oraz skuteczna współpraca na różnych poziomach organizacji.
