Stałe struktury organizacyjne – Kluczowe modele zarządzania firmą
Struktura organizacyjna to fundament każdej firmy. Określa, w jaki sposób zadania, odpowiedzialności i władza są rozdzielane w przedsiębiorstwie. Dobre zorganizowanie struktury organizacyjnej ma bezpośredni wpływ na efektywność operacyjną firmy oraz jej zdolność do realizacji celów. W niniejszym artykule przyjrzymy się dwóm kluczowym modelom stałych struktur organizacyjnych: strukturze funkcjonalnej i strukturze macierzowej. Omówimy ich cechy, zalety i potencjalne wyzwania, które mogą się pojawić przy ich wdrażaniu.
1. Struktura funkcjonalna – klasyczne podejście do organizacji
Struktura funkcjonalna to jedno z najbardziej tradycyjnych rozwiązań w zarządzaniu organizacjami. W tym modelu przedsiębiorstwo dzieli się na poszczególne bloki funkcjonalne, takie jak dział sprzedaży, produkcji, finansów czy zasobów ludzkich. Każdy z tych działów ma wyznaczonego menedżera, który odpowiada za realizację celów i wyników swojej jednostki. Pracownicy w tej strukturze są przyporządkowani do określonego działu zgodnie ze swoją specjalizacją.
2. Cechy charakterystyczne struktury funkcjonalnej:
Jasna hierarchia i odpowiedzialność: Każdy dział ma swoje jasno zdefiniowane zadania i cele, a pracownicy podlegają wyraźnie wyznaczonym przełożonym.
Podział funkcji: Każda jednostka strukturalna realizuje określone funkcje, co ułatwia zarządzanie i kontrolowanie wyników poszczególnych działów.
Centralizacja decyzji: Decyzje są podejmowane przez osoby na wyższych szczeblach zarządzania, co pozwala na zachowanie spójności działań w firmie.
Jedną z głównych zalet tego modelu jest specjalizacja. Każdy dział koncentruje się na swojej kluczowej funkcji, co pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów i kompetencji. Niemniej jednak struktura funkcjonalna może prowadzić do pewnych wyzwań, takich jak brak współpracy między działami, co w efekcie utrudnia realizację projektów, które wymagają interdyscyplinarnego podejścia.
3. Zalety i wady struktury funkcjonalnej:
Zalety:
wysoka kompetentność specjalistów odpowiedzialnych za realizację funkcji (wzrost profesjonalizmu)
zwolnienie liniowych menedżerów od rozwiązania poszczególnych problemów
standaryzacja, formatowanie i programowanie procesów i operacji zarządzania
eliminacja powielania i pokrywania się w wykonywaniu funkcji administracyjnych
zmniejszenie zapotrzebowania w specjalistach szerokiego profilu
centralizacja decyzji strategicznych oraz decentralizacja operacyjnych
Wady:
Nadmierne zainteresowanie zadaniami i celami swoich działów
Trudności w utrzymywaniu stałych relacji między różnymi jednostkami funkcjonalnymi.
Powstanie tendencji nadmiernej centralizacji.
Czas trwania procedur decyzyjnych.
Względnie stagnacyjna forma organizacyjna, z trudem reagująca na zmiany.
Trudność rozdzielania władzy (wielokrotność podporządkowania)
4. Struktura macierzowa – elastyczność i interdyscyplinarność
Struktura macierzowa powstała jako odpowiedź na potrzebę zwiększenia elastyczności w zarządzaniu organizacją, zwłaszcza w przypadku realizacji złożonych projektów. W tej strukturze pracownicy są jednocześnie członkami dwóch jednostek: zespołu projektowego oraz swojego macierzystego działu funkcjonalnego. Dzięki temu możliwe jest lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich i elastyczne reagowanie na zmieniające się potrzeby przedsiębiorstwa.
5. Cechy charakterystyczne struktury macierzowej:
Podwójne podporządkowanie: Pracownicy podlegają zarówno kierownikowi zespołu projektowego, jak i przełożonemu w macierzystym dziale. Takie rozwiązanie może prowadzić do niejasności w kwestii priorytetów, ale także sprzyja lepszej koordynacji działań między różnymi funkcjami firmy.
Elastyczność: Struktura macierzowa pozwala na szybkie reagowanie na zmieniające się potrzeby i realizację specjalnych przedsięwzięć, które wymagają zaangażowania różnych specjalistów.
Współpraca między działami: Projekty realizowane w strukturze macierzowej łączą pracowników różnych działów, co sprzyja wymianie wiedzy i doświadczeń oraz tworzeniu bardziej innowacyjnych rozwiązań.
Mimo licznych korzyści, wdrożenie struktury macierzowej może być trudne, zwłaszcza dla organizacji, które wcześniej operowały w bardziej sztywnych strukturach. Pracownicy mogą napotkać trudności w radzeniu sobie z wieloma przełożonymi, a organizacja może doświadczać problemów z jasnym określeniem priorytetów.
6. Zalety i wady struktury macierzowej
Zalety:
zwiększona elastyczność w zarządzaniu projektami
stwarza warunki do pracy interdyscyplinarnej
współpraca między różnymi działami, sprzyjająca innowacyjności
sprzyja wysokiej identyfikacji pracowników z celami
stwarza samoczynne mechanizmy koordynacji
sprzyja powstawaniu zjawiska synergii
Wady:
możliwość konfliktów związanych z podwójnym podporządkowaniem
wysokie koszty zarządzania
wydłużony czas realizacji zadań (sprzyja dyskusjom, a nie działaniu)
trudność rozdzielania władzy (wielokrotność podporządkowania)
Podsumowanie
Struktura organizacyjna ma kluczowe znaczenie dla efektywności i rozwoju przedsiębiorstwa. Wybór odpowiedniego modelu, takiego jak struktura funkcjonalna lub macierzowa, zależy od specyfiki firmy oraz jej celów. Struktura funkcjonalna jest bardziej tradycyjna i stabilna, sprzyja specjalizacji, ale może prowadzić do izolacji działów. Z kolei struktura macierzowa, choć bardziej elastyczna i sprzyjająca współpracy, wymaga większych kompetencji zarządzania i jasnego określenia priorytetów. Niezależnie od wybranej struktury, kluczem do sukcesu jest dostosowanie jej do realiów działalności firmy oraz umiejętne zarządzanie potencjalnymi wyzwaniami.
Szkoła Project Managerów - Szkoła.PM jest marką firmy APAULY GROUP Sp. z o.o.
Kontakt
APAULY GROUP Sp. z o.o. Dworcowa 43, 44-100 Gliwice tel.: +48 32 726 11 34 email: office@apauly.pl
Sąd Rejonowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Numer KRS: 0000600616 NIP: 631 266 09 27 Regon: 363679810
Wysokość kapitału zakładowego: 112 000,00 zł
Nr rachunku bankowego: 13 1950 0001 2006 0036 3719 0002
Standardy jakości
Firma działa w Bazie Usług Rozwojowych (audyt Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości)
Firma jest jedyną niepubliczną jednostką kształcenia zawodowego project managerów (wpis do rejestru niepublicznych placówek kształcenia ustawicznego – Prezydent Miasta Gliwice).
Wszyscy trenerzy posiadają zdany egzamin IPMA na poziomie D, C lub B.
Dwóch trenerów posiada kwalifikacje Autoryzowanych Trenerów IPMA Polska.
Firma jest członkiem Polskiej Izby Firm szkoleniowych i działa w oparciu o Standard Usługi Szkoleniowo-Rozwojowej SUS 2.0 corocznie certyfikowany przez zewnętrzną jednostkę certyfikującą (Dekra Certification).
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Ściśle niezbędne ciasteczka
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.